Πέμπτη 28 Απριλίου 2011

Από πού έρχονται οι καλές ιδέες

Ένα βίντεο σχεδιαστικής αφήγησης του Steven Johnson, που περιγράφει τον τρόπο να έχουμε χρήσιμες ιδέες.

Θα προσπαθήσω να αποδώσω το κείμενο της Paloma Vazquez (που βρήκα εδώ, 21-09-2010) στην Ελληνική:

Ένα επερχόμενο βιβλίο του Στίβεν Τζόνσον θα πασχίσει να απαντήσει την ερώτηση ‘Από πού έρχονται οι καλές ιδέες;’, παρουσιάζοντας την πλοκή που εξηγεί τι εμπνέει εκείνες τις ανατρεπτικές ‘α-χά’ στιγμές νεωτερισμού και λάμψης. Η κατανόηση των συνθηκών ή του περιβάλλοντος που ευνοούν την ανάπτυξη των καλών ιδεών μπορεί να μας βοηθήσει να παράγουμε περισσότερες από αυτές τις ιδέες, που οδηγούν στην πρόοδο τις καριέρες μας, τις ζωές μας, τις κοινωνίες μας, και τον πολιτισμό μας.

Ένα βίντεο (δες παρακάτω), εικονογραφημένο γοητευτικά και με φαντασία, εξυπηρετεί την προώθηση του βιβλίου πριν από την έκδοσή του, αναφέροντας συνοπτικά κάποιες από τις παρατηρήσεις και τις διαβλέψεις που ο Johnson θα αναπτύξει στο βιβλίο του:

** Για να προσδιορίσουμε τους χώρους που έχουν ιστορικά οδηγήσει σε ασυνήθεις ρυθμούς παραγωγικότητας και νεωτερισμών, μπορούμε να παρατηρήσουμε και να αναλύσουμε επαναλαμβανόμενα υποδείγματα στη δημιουργία περιβαλλόντων που είναι ιδιαίτερα πρωτοποριακά
** Για παράδειγμα, το αργό προαίσθημα : οι περισσότερες επαναστατικές ιδέες δεν έρχονται σε μια στιγμή έμπνευσης - περνάνε πολύ καιρό σε ύπνωση, στο παρασκήνιο, μέχρι που βγαίνουν στην συνειδητή επιφάνεια. Μερικές φορές περνάνε χρόνια μέχρι να σας γίνει η ιδέα προσιτή και χρήσιμη
** Οι καλές ιδέες δαπανούν πολύ καιρό, ακόμη και χρόνια, για την επώασή τους - για παράδειγμα, προβάλλουν από παράπλευρα εγχειρήματα που βρίσκονται σε διάφορες φάσεις ολοκλήρωσης – προτού μπορέσουν να πάρουν την μορφή ενός πλήρους ενοράματος. Η επινόηση του παγκόσμιου ιστού (www) είναι ένα κλασικό παράδειγμα
** Όταν σχηματίζονται ιδέες στην φάση του προαισθήματος, χρειάζεται να συγκρουσθούν με άλλα προαισθήματα, που μπορεί να βρίσκονται στο μυαλό κάποιου άλλου. Οι καλές ιδέες συνήθως προβάλλουν από την σύγκρουση υποδεέστερων προαισθημάτων
** Επομένως, χρειάζεται να δημιουργούμε συστήματα που θα επιτρέπουν την συνάντηση αυτών των ανεξάρτητων προαισθημάτων με τρόπο, που θα υπερβαίνει το σύνολο των μερών τους
** Σχετικά με τις τρέχουσες συζητήσεις για νεωτερισμούς και δημιουργικότητα (και για το αν ο κόσμος μας, που είναι πάντα σε εγρήγορση υπερβολικά πληροφορημένος και διασυνδεμένος, θα απομακρυνθεί από τις στιγμές ήρεμης μελέτης που σχετίζεται με την φροντίδα της δημιουργικότητας), ο Johnson πιστεύει ότι δεν είναι πιθανό
** Παρά το ότι αληθεύει η αύξηση της περίσπασης της προσοχής μας τα τελευταία 15 έτη, έχουμε επίσης αυξήσει την πιθανότητα να συνδεθούμε και να συνεργασθούμε με άλλους, ή να συναντήσουμε εκείνο το κομμάτι πληροφορίας που ίσως αποτελεί το κομμάτι που λείπει από το προαίσθημά μας, οπότε θα δημιουργηθεί η τελική ιδέα ή ο νεωτερισμός
** Ποιό είναι το κύριο σημείο στην ανάλυση της προέλευσης των καλών ιδεών; Η τύχη είναι ευνοϊκότερη προς τα μυαλά με διασυνδέσεις

An upcoming book by Steven Johnson will strive to answer the question ‘Where do good ideas come from?’, providing context to explain what inspires those ground-breaking ‘a-ha’ moments of innovation and brilliance. An understanding of what conditions or environment fosters the development of good ideas can help us generate more of those ideas that drive our careers, our lives, our society, and our culture forward.

A charmingly and whimsically illustrated video (below) serves to promote the book prior to its launch, and to showcase some of the observations and insights that Johnson will expand on in his book:

** To identify the spaces that have historically led to unusual rates of creativity and innovation, we can observe and analyze recurring patterns in creating environments that are unusually innovative
** For instance, the slow hunch: most ground-breaking ideas don’t come in a single moment of ‘a-ha’ – they spend a lot of time dormant, in the background, until they surface into consciousness; sometimes, it takes years for the idea to become accessible and useful to you
** Good ideas spend a lot of time, even years, incubating – for instance, stemming from side projects of varying degrees of success or completion – before they can take the form of a full vision; the invention of the world wide web is a classic example
** When ideas take form in the ‘hunch’ stage, they need to collide with other hunches, which may exist in someone else’s mind; Good ideas often stem from the collision of smaller hunches
** We therefore need to create systems that will allow these independent hunches to come together in a way that exceeds the sum of their parts
** Regarding the current debate over innovation & creativity – and whether our always on, overwhelmingly informed and connected world is going to take away from those moments of quieter contemplation associated with fostering creativity – Johnson believes this is unlikely
** While it’s true we’re more distracted over the last 15 years, we also have increased possibilities to connect and collaborate with others, or to stumble onto that piece of information that may provide the the missing piece to our ‘hunch’, which may yield that ultimate idea or innovation
** The main point in analyzing where good ideas come from? Chance favors the connected mind


Δευτέρα 25 Απριλίου 2011

Άλλα παλιά, άλλα μελλοντικά

Κάποιοι που έχουν αργίες αυτές τις ημέρες (ας είμαστε όλοι καλά!) θέλουν να ασχοληθούνε με κάτι ενδιαφέρον (φτάνει το φαγητό πιά).

Προτείνω κάτι από το παρελθόν :
Διαλέξτε εκατό βιβλία, από αυτά που επηρέασαν την σκέψη εκατομμυρίων ανθρώπων. Και μόνο να κάνετε την επιλογή, από περιγραφές και κριτικές, καλό θα είναι. Για να τα μελετήσετε, οι αργίες δεν φτάνουν, μια ζωή χρειάζεται, τουλάχιστον.

Προτείνω και κάτι για το μέλλον:
Έχει αρχίσει η ανάπτυξη της τρισδιάστατης εκτύπωσης.
Θυμόσαστε που μπορούσαν οι jet-printers να τυπώσουν ανάγλυφα γράμματα στέλνοντας περισσότερη μελάνη; Φανταστείτε ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν οποιαδήποτε υλικά και να "εκτυπώσουν" οποιαδήποτε αντικείμενα, ας πούμε το τμήμα ενός οστού που έχει θρυμματιστεί (αλλού πυκνό για να αντέχει κι αλλού αραιό για να μπορέσει να δέσει με το υπόλοιπο ζωντανό κόκαλο!), ή μια κατοικία (εκτυπώνοντας τσιμέντα, σίδερα και όλα τα περιεχόμενα).
Θυμόσαστε την σκηνή από [Το Πέμπτο Στοιχείο] που ξαναφτιάχνουν την Leeloo (Mila Jovovich) μετά από ανάλυση του DNA που βρήκαν σε ένα μέρος του χεριού της (ό,τι είχε απομείνει μετά την ανατίναξη του διαστημοπλοίου της); (Δείτε εδώ).
Λοιπόν, σε λίγο καιρό (σε τρία τέρμινα, αν δεν καταφέρουμε να καταστρέψουμε τα πάντα) όλες οι παραγωγικές εταιρείες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε εταιρείες πληροφορικής που θα εκτυπώνουν τα προϊόντα τους κατά παραγγελία, φαγητά, φάρμακα, ρούχα, αυτοκίνητα, αεροπλάνα. Αυτό θα σημάνει περισσότερο ελεύθερο χρόνο για τους ανθρώπους που θα μπορέσουν να αναπτύξουν στο έπακρο την δημιουργικότητά τους.
Το ενδιαφέρον είναι ότι δεν πρόκειται για επιστημονική φαντασία πια. Δείτε ένα ωραίο βιντεάκι εδώ.

Παρασκευή 15 Απριλίου 2011

Δωρεάν μαθήματα

Είχα γράψει πριν από καιρό, 2010-06-10, στην ανάρτηση [Δωρεάν βιβλία και μαθήματα] ότι υπάρχει η δυνατότητα να παρουσιάζονται στο διαδίκτυο βιντεοσκοπημένα μαθήματα, υποδειγματικές διδασκαλίες.

Τόνισα τότε με έμφαση ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν τέτοια μαθήματα στην Ελληνική γλώσσα, για να επιμορφώνεται κάθε Έλληνας ή Ελληνόφιλος σε όλη την Γη.

Εκτός από τους συνδέσμους εκείνης της ανάρτησης, θέλω να προσθέσω εδώ την KhanAcademy, όπου γίνεται οργανωμένη δουλειά παρουσίασης μαθημάτων, παρακολούθησης της προόδου των μαθητών κάθε τάξης (και φυσικά προώθηση της αγγλικής γλώσσας!).

Όλα αυτά είναι δωρεάν και ταυτόχρονα είναι ανεκτίμητα!

27.06.2011 Ενημέρωση : Δείτε αυτό το βίντεο όπου ο Salman Khan εξηγεί γιατί ο ψηφιακός δάσκαλος μπορεί ενίοτε να είναι επιθυμητός : http://www.youtube.com/watch?v=nTFEUsudhfs&feature=player_embedded#at=212

Παρασκευή 1 Απριλίου 2011

Διαμάχες εταιρειών, έξω και εδώ

Διάβασα μια είδηση (που ανέβηκε από την κα Καλλιόπη Αλαχούζου) στο tvxs :

Η Microsoft ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να προσφύγει στην Κομισιόν κατά της Google, κατηγορώντας την ότι προσπαθεί να την παραγκωνίσει από την αγορά της αναζήτησης στο διαδίκτυο.

Η αμερικανική εταιρεία λογισμικού ισχυρίζεται ότι η Google χρησιμοποίησε την κυριαρχική της θέση για να περιορίσει την ανάπτυξη υπηρεσιών της. Επικαλείται μια σειρά από αντι- ανταγωνιστικές πρακτικές, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι η Google περιορίζει τη δυνατότητα της μηχανής αναζήτησης της Microsoft, Bing, να προβάλλει διαδικτυακό περιεχόμενο.

Η Google ανακοίνωσε ότι δεν εκπλήσσεται από την κίνηση και ότι θα έδινε ευχαρίστως εξηγήσεις.

Αναλυτικότερα, η Microsoft κατηγορεί την Google ότι:

Χρησιμοποιεί τεχνικά μέτρα για να εμποδίσει τη μηχανή αναζήτησης Bing από το να βρίσκει περιεχόμενο από το YouTube, που ανήκει στην Google.
Εμποδίζει τη σωστή λειτουργία του YouTube στα Smartphones της Microsoft.
Ελέγχει την πρόσβαση σε αντίγραφα βιβλίων που δεν έχουν πνευματικά δικαιώματα.
Περιορίζει τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να ανακτήσουν τις δικές τους πληροφορίες, που έχουν παραχθεί μέσω των διαφημίσεων της Google για χρήση αλλού.
Εξαναγκάζει μεγάλες ιστοσελίδες να χρησιμοποιούν μόνο τα κουτιά αναζήτησης της Google στις σελίδες τους.


Πρώτα ένα σχόλιο για τα παραπάνω :
Η Microsoft πήρε πολλές τεχνολογικές καινοτομίες από άλλες εταιρείες (αγοράζοντάς τις ή αντιγράφοντάς τις) και διέθεσε στην παγκόσμια αγορά ένα λειτουργικό σύστημα, το Windows, (η Apple της έκανε μήνυση ότι το έκλεψε, αλλά τα δικαστήρια αποφάσισαν ότι "η Apple δεν εδικαιούτο δια να ομιλεί" επειδή το είχε κι εκείνη κλέψει από την Xerox), που βρίσκεται σε εκατομμύρια υπολογιστές, χωρίς να είναι και ό,τι καλύτερο έχει υπάρξει από λειτουργικά συστήματα.
Παράλληλα, η Google ανέπτυξε ένα ψαχτήρι (searching engine) πολύ καλό, υποσκελίζοντας το ψαχτήρι της Yahoo, που είχε υποσκελίσει το ψαχτήρι της Altavista, κλπ.. Για να μπορέσει να κάνει πιό ενδιαφέρον το ψαχτήρι της η Google, σκανάρισε δεκάδες χιλιάδες βιβλία, έφτιαξε χάρτες, δίνει χώρο για έγγραφα, έχει e-mail με chat και βιντεοκλήσεις και πολλά πολλά άλλα. Για να δουλεύουνε καλύτερα όλα αυτά, προώθησε τον φυλλομετρητή Google Chrome.
Η Microsoft ενοχλήθηκε όταν διαπίστωσε ότι ο δικός της φυλλομετρητής Internet Explorer έχανε έδαφος (μπορεί να ήταν και στην τρίτη θέση μετά από τον Mozilla Firefox που είναι γρήγορος και δωρεάν) και αποφάσισε να μπει στα χωράφια της Google φτιάχνοντας ένα δικό της ψαχτήρι, το Bing (που νομίζω ότι μοιράστηκε τεχνολογία με το Yahoo) και αγοράζοντας δικαιώματα από μουσεία για τους ζωγραφικούς πίνακες που εκτίθενται εκεί. Η Microsoft δεν πήρε κανένα μάθημα από την πορεία της Yahoo (δες τι συνέβη στην εταιρεία Yahoo) που θέλησε να γίνει portal και έχασε την εξειδίκευσή της.
Σε αντίδραση η Google ετοιμάζει το δικό της λειτουργικό σύστημα και απειλεί ότι θα εκθρονίσει την Microsoft από την κορυφή των πωλήσεων λειτουργικών συστημάτων.
Για να προλάβει λοιπόν η Microsoft την κατάσταση αυτή, ξεκίνησε τις μηνύσεις για να δημιουργήσει προβλήματα στην ανταγωνίστρια εταιρεία, "κατηγορώντας την ότι προσπαθεί να την παραγκωνίσει από την αγορά της αναζήτησης στο διαδίκτυο".
Εδώ βέβαια όλοι θυμόμαστε με ποιό τρόπο εξαφάνισε από την αγορά η Microsoft τον αξιόλογο φυλλομετρητή Netscape.

Εφαρμόζεται αυτό που λέει η φράση "όταν στον βάλτο τσακώνονται τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια".

Άς έρθουμε στα Ελληνικά πράγματα. Θα περιγράψουμε μια μάχη λιανεμπόρων - χονδρεμπόρων.

Στην Ελλάδα υπήρχαν πολλά μικρά καταστήματα, (μπακάλικα, μανάβικα, κρεοπωλεία), που πωλούσαν τρόφιμα και λοιπά είδη. Τα καταστήματα αυτά τα τροφοδοτούσαν τοπικοί χονδρέμποροι με στολίσκους φορτηγών αυτοκινήτων.
Κάποια στιγμή άρχισαν να εμφανίζονται τα υπερκαταστήματα (supermarket). Πρώτος ήταν, νομίζω, ο Θανόπουλος και ακολούθησαν πολλοί ακόμη, Σκλαβενίτης, Βερόπουλος, κλπ.. Αυτοί άνοιξαν πολλά καταστήματα με το ίδιο όνομα, δημιουργώντας τις λεγόμενες αλυσίδες καταστημάτων λιανικού εμπορίου.
(Όταν μια αλυσίδα ανοίγει ένα νέο κατάστημα, καλεί τους προμηθευτές να φέρουν προϊόντα να το γεμίσουν. Η πληρωμή αυτών των εμπορευμάτων γίνεται κατόπιν συμφωνίας αργότερα, ας πούμε σε δυό μήνες. Επί δυό μήνες το κατάστημα λειτουργεί, γίνονται εισπράξεις, ανανεώνονται τα προϊόντα από τους προμηθευτές. Όταν αρχίσει η πληρωμή των προμηθευτών, το κατάστημα έχει εισοδεύσει πάρα πολλά χρήματα, που είναι επιπρόσθετη περιουσία της αλυσίδας. Αυτά δεν θα τα επιστρέψει ποτέ στους προμηθευτές, εκτός αν το κατάστημα κλείσει κανονικά με την αλυσίδα να λειτουργεί, οπότε αυτή θα πληρώνει επί δίμηνο. Σε περίπτωση πτώχευσης της αλυσίδας, όλα τα χρήματα χάνονται).
Άλλες αλυσίδες προτίμησαν ραγδαία αύξηση πλήθους καταστημάτων (πχ Ατλάντικ, Βερόπουλος) χωρίς αποδεδειγμένη επιτυχία, άλλες προχώρησαν με συνετό τρόπο, όπως η αλυσίδα Σκλαβενίτης που δημιουργούσε ένα νέο κατάστημα ανά εξάμηνο. Η ζημιά στα μικρά καταστήματα είχε ξεκινήσει, αφού οι αλυσίδες μπορούσαν να αγοράζουν με οικονομίες κλίμακος, και επομένως μπορούσαν να έχουν καλύτερες τιμές πώλησης. (Δεν ήσαν όμως όλοι το ίδιο καλοπληρωτές!)

Κάποια στιγμή η κυβέρνηση με ενθουσιώδη τρόπο (υπεύθυνος τότε ο κ. Στέφανος Μάνος) παρουσίασε μια νέα επένδυση στην χώρα, το Makro, που θα πωλούσε σε χονδρεμπόρους, θα ήταν δηλαδή υπερχονδρέμπορος. (Πλάκα έχουν οι λέξεις αυτές!). Πραγματικά, όσοι χονδρέμποροι μπορούσαν να παρουσιάσουν ένα τιμολόγιο από τις εργασίες τους, έπαιρναν από το Makro μια κόκκινη καρτούλα που τους έδινε το δικαίωμα να αγοράζουν από εκεί προϊόντα με χαμηλές τιμές. Στη συνέχεια πήραν κόκκινη καρτούλα και μερικοί μπακάληδες που πήγαιναν με το φορτηγάκι τους και αγόραζαν ό,τι χρειαζόταν το μαγαζί τους - και το σπίτι τους φυσικά. Τελικά, βρήκαν τρόπο και μερικοί επιτηδευματίες εκτός λιανεμπορίου να προμηθεύονται τα απαραίτητα είδη του σπιτιού από εκεί. (Είχα γνωστούς που το έκαναν αυτό, αλλά δεν μπορώ να το αποδείξω σήμερα, οπότε μπορείτε να το θεωρήσετε υπερβολή).
Όταν αντιλήφθηκαν οι αλυσίδες λιανεμπορίου ότι οι υπερχονδρέμποροι πωλούσαν και "λιανικά", δηλαδή έμπαιναν στα δικά τους χωράφια, έκαναν την αναμενόμενη κίνηση : άρχισαν να πωλούν χονδρικά σε επιχειρηματίες ("θέλετε απόδειξη ή τιμολόγιο;"), και μάλιστα άρχισαν να στέλνουν με στολίσκο αυτοκινήτων τους τις παραγγελίες στα καταστήματα. (Τώρα αυτό γίνεται και για οικίες).

Αποτελέσματα :
(1) όλοι οι ενδιάμεσοι χονδρέμποροι εξαφανίστηκαν σιγά-σιγά. Δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν σε τιμές τις αλυσίδες. Κρατήθηκαν για λίγο μόνο αυτοί που είχαν αποκλειστική αντιπροσώπευση κάποιου εισαγόμενου προϊόντος, μέχρι που καταργήθηκε ο θεσμός του αποκλειστικού αντιπροσώπου και μπορούσε ο καθένας να εισαγάγει ό,τι επιθυμούσε από όποια χώρα ήθελε.
(2) Όλα τα μεσαία καταστήματα χάθηκαν, και μετατράπηκαν σε υποκαταστήματα των αλυσίδων.
(3) Τα πολύ μικρά καταστήματα (η "Έβγα" της γειτονιάς, που μπορεί να έγινε και "Δέλτα" της γειτονιάς) έβαλαν όλα τα είδη για να προσελκύουν την πελατεία, αλλά η μόδα οδηγεί τους νέους καταναλωτές στα τεράστια Mall για καφέ, θέαμα, ψώνια και χαβαλέ. Η ψιλικατζού της γειτονιάς δεν μπορεί να αντέξει το ατελείωτο ωράριο εργασίας. Για τον "θάνατο του εμποράκου" έχουν γραφτεί πολλά.

Έτσι έγινε η καταστροφή του ενδιάμεσου κοινωνικού ιστού, δημιουργήθηκαν οι ψαλίδες στα εισοδήματα, και τώρα ψάχνουμε για "νοικοκυραίους" και διαπιστώνουμε ότι είναι είδος εν ανεπαρκεία.

Έτσι πατιούνται τα μικρά βατραχάκια, που δεν τα προσέχουν καν τα οργισμένα βουβάλια. Βάλτος!